Η άβυσσος των Social Media

της Βενετίας Κυριαζίδου

Ο 21ος αιώνας, στο πλαίσιο της έκφρασης της γνώμης, χαρακτηρίζεται από γενικότερη ελευθερία στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Η νομοθεσία περιορίζει μόνο περιπτώσεις που αποτελούν κίνδυνο για την προσωπικότητα του ατόμου, την προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος και την ασφάλεια του κράτους. Ο καθένας είναι ελεύθερος να εκφράσει την άποψή του πάνω σε οποιοδήποτε θέμα, μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας.

Ιδιαίτερη είναι η σημασία της εισόδου του υπολογιστή και του διαδικτύου στη ζωή του ανθρώπου, καθώς χάρη σε αυτή την καινοτομία, όπως και όλες τις νέες τεχνολογίες που ακολούθησαν την εξάπλωση των υπολογιστών, ο άνθρωπος επανήλθε στο χώρο της δημόσιας σφαίρας και βρήκε την ευκαιρία να εκφραστεί προσωπικά χωρίς την παρέμβαση κάποιου άλλου.

Το διαδίκτυο αποτελεί χώρο συζητήσεων και εικονικών συγκεντρώσεων, όπου δίνεται η ευκαιρία για τη συνάντηση διαφορετικών τρόπων σκέψης. Θεωρητικά, αυτό ακούγεται πολύ θετικό. Μπορούμε να πούμε πως υπάρχει πλέον η δυνατότητα για εποικοδομητική συζήτηση μεγάλου βεληνεκούς και ευκαιρία για διεύρυνση οριζόντων, κατανόηση προβλημάτων που ίσως δε μας αγγίζουν άμεσα στην καθημερινή μας ζωή. Το τι παρατηρούμε στην πράξη είναι άλλο θέμα.

Τους τελευταίους μήνες, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω διάφορα fora στα οποία οι συζητήσεις είχαν κυρίως κοινωνικό, ανθρωπιστικό και ψυχολογικό χαρακτήρα. Δεν κρύβω πως πολλά από αυτά που διάβασα με τρόμαξαν. Σε συζητήσεις περί δικαιοσύνης, οι συμμετέχοντες στη συζήτηση δικαιολογούσαν πράξεις που αναλογούν στις αθλιότητες του Χίτλερ. Μιλώντας για σχέσεις, εξιδανίκευαν το πάθος που κρύβει μίσος και ανταγωνισμό, χρησιμοποιώντας μάλιστα αληθινά κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας, αλλάζοντάς τους το περιεχόμενο με τρόπο που να συμπίπτει με τη δική τους εκδοχή των γεγονότων. Μερικοί, κατάφεραν να διαστρεβλώσουν τόσο πολύ πραγματικά γεγονότα ώστε να δικαιολογήσουν πράγματα που δεν παραπέμπουν σε καμία περίπτωση σε υγιείς συμπεριφορές.

Όλες αυτές οι συζητήσεις καταλήγουν σε υβριστικούς διαπληκτισμούς μεταξύ των συμμετεχόντων. Πολλές φορές μάλιστα, στέλνουν ο ένας στον άλλον ανώνυμα απειλητικά μηνύματα, συνεχίζοντας έναν αέναο κύκλο εικονικής βίας, που σε αρκετές περιπτώσεις είναι το ίδιο επικίνδυνο με τον χουλιγκανισμό.

Υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα. Η γενική όμως εικόνα είναι πως πολλές φορές δεν υπάρχει δείγμα αυτοσεβασμού, σεβασμού προς τον συνομιλητή ή έστω μία υποψία λογικής. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν ότι κάποιος έπρεπε να σταματήσει αυτούς τους ανθρώπους από το να μιλάνε, για να μην εξαπλωθούν οι προβληματικές αυτές απόψεις. Γνωρίζω, ωστόσο, πως δεν είναι αυτή η λύση και πως το πρόβλημα δεν ξεκινάει από τη διάθεση του δημοσίου χώρου σε όλους. Η πηγή του κακού βρίσκεται στην παιδεία και στα πρότυπα που προσφέρει η κοινωνία.

Όταν η ποπ κουλτούρα ρομαντικοποιεί σχέσεις που δεν βασίζονται στον σεβασμό, τη στήριξη και την ισότητα, ο θεατής παίρνει το μήνυμα πως αυτό είναι το σωστό. Όταν θεοποιεί τον χαρακτήρα που σκοπεύει να καταστρέψει τον κόσμο, ο θεατής και πάλι θα το θεωρήσει φυσιολογικό, σε μία συζήτηση, να υπερασπιστεί παρόμοιες καταστάσεις. Όταν από την ίδια μας την οικογένεια δε μαθαίνουμε την αρετή της ηθικής, όχι όπως την επιτάσσει μία οποιαδήποτε θρησκεία, αλλά όπως την ορίζει η ανθρωπιά που βρίσκουμε μέσα μας, δε θα σεβαστούμε τον προσωπικό και εσωτερικό κόσμο του άλλου.

Αυτό που πρέπει να μάθουμε είναι ότι ακόμη και όταν έχουμε δίκιο, δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να συμπεριφερόμαστε εγωιστικά και να εξευτελίζουμε τον συνομιλητή μας. Η κοινωνία μας έχει σοβαρή έλλειψη σεβασμού και είναι πιο αναγκαίο να μάθουμε τη μεγάλη σημασία αυτού, παρά να δημιουργούμε ατελείωτες και ανούσιες διενέξεις που δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα.

εΜΜΕίς